یکی از مشکلاتی که در وب فارسی با آن مواجه هستیم، محدودیت فونت است. متاسفانه در وب فارسی ما محدود به سه فونت هستیم که بر روی تمامی سیستم ها نصب شده است. فونت arial, Tahomaو mono-type تنها فونتهایی هستند که میتوانیم از آنها استفاده کنیم در حالی که برای زبان انگلیسی حداقل نزدیک به 10 فونت در دسترس است.
از مدتها قبل طراحان از شیوه های مختلفی برای استفاده از فونتها در وب استفاده کرده اند. یکی از شیوه های رایج، جایگزینی متن با تصویر بود. طراح متن مورد نظر را با فونت مورد نظرش در نرم افزار گرافیکی مینوشت و آن را به طرح خود منتقل میکرد. این شیوه محدودیت هایی را به همراه داشت که یکی از آنها بالا رفتن حجم صفحات وب بود. بعد از مدتی طراحان به فکر استفاده از شیوه های دیگری افتادند که یکی از این شیوهها استفاده از تکنیک sIFR بود. در این متد، فونت خود را داخل یک فایل فلش قرار میدهید و یک فایل جاوااسکریپت را نیز به صفحه خود اضافه میکنید. این فایل جاوااسکریپت در هر جایی که قرار بود فونت مورد نظر نمایش یابد، متن آن بخش را مخفی میکرد و به جایش یک فایل فلش را قرار میداد که همان متن را با فونت مورد نظر شما نمایش میداد. این فایل فلش قابلیت خوبی داشت و با کوچک شدن عرض صفحه قابلیت scaleشدن را دارا بود و به هم ریخته نمایش داده نمیشد ولی این شیوه نیز محدودیت های خود را داشت.
نخست اینکه باعث کندی صفحه میشود و کاربر حتماً باید جاوااسکریپت و فلش را بر روی مرورگرش فعال میکرد تا بتواند فونتها را ببیند. مورد دوم اینکه پیاده سازی این تکنیک بر روی سایت بسیار زمان بر و پیچیده بود. در نهایت مشکلی که برای استفاده از این تکنیک وجود داشت این بود که با زبان فارسی مشکل داشت. متن فارسی در این تکنیک یا نمایش داده نمیشد و یا به شکل بی هم ریخته نمایش میافت. البته دوستان با کار کردن بر روی فایل های sIFR توانسته بودند که مشکل نمایش حروف فارسی رو حل کنند ولی همچنان کپی کردن متنی که توسط sIFR ایجاد شده بود، امکان پذیر نبود.
پس از این برخی از توسعه دهندگان بر روی تکنیکی دیگر کار کردند که فونت ها را با استفاده از جاوااسکریپت و قابلیتهای مانند SVG در مرورگر، در صفحه، رسم کنند. بر این اساس، cufon شکل گرفت. در این سرویس شما فونت را به سایت مربوطه آپلود میکنید و در عوض یک فایل جاوااسکریپت دریافت میکنید که میتوانید آن را در صفحه استفاده کنید و متن شما با فونت مورد نظرتان به نمایش در میآمد. کوفون هم مشکلات خودش را داشت. از طرفی باعث کند شدن صفحه میشد و دوم اینکه زبان فارسی را پشتیبانی نمیکرد (و همچنان پشتیبانی نمیکند). البته دوستان بر روی این پروژه کار کرده اند و در حال حاضر کوفون برای زبان فارسی نیز در دسترس است. در پی نوشت همین پست می توانید اطلاعات تکمیلی را بخوانید.
بعد از همه گیر شدن مرورگر فایرفاکس و پس از آن ارائه مرورگرهای اپرا، سافاری برای ویندوز و کروم، پشتیبانی از قابلیت های CSS3 گسترش پیدا کرد در نتیجه پشتیبانی از قابلیت @font-face افزایش یافت. با استفاده از این قابلیت میتوان فونتی را به صفحه پیوست کرد و در صورتی که این فونت بر روی سیستم کاربر موجود نباشد، از روی server دریافت شده و برروی سیستم کاربر قرار میگیرد و شما میتواند از هر فونتی که دوست دارید بر روی وب استفاده کنید.
تنها مشکلی که وجود داشت، مرورگر اینترنت اکسپلورر بود که تا قبل از نسخه 9 از این قابلیت پشتیبانی نمیکرد. البته مایکروسافت، سالها قبل فرمت EOT را برای پیوست فونت به صفحه ایجاد کرده بود. مایکروسافت امیدوار بود که این استاندارد را ترویج دهد ولی هیچ مرورگری از این فرمت پشتیبانی نکرد.
در حال حاضر میتوان فونت ها را با فرمت TTF به صفحه پیوست کرد که این فرمت توسط تمامی مرورگرهای جدید، قابل نمایش است. با استفاده از سرویس های آنلاین نیز میتوان همین فرمت TTF را به فرمت EOT تبدیل کرد تا مرورگرهای اینترنت اکسپلورر نیز بتوانند فونت های شما را به شکل درستی به نمایش بگذارند. علاوه بر این فرمت، کنسرسیوم جهان وب، فرمت WOFF را هم پیشنهاد کرد که حجم کمتری را ارائه میدهد و هم میتوان حق نشر فونت را هم در آن حفظ کرد. خوشبختانه مرورگرهای فایرفاکس و اپرا و آی ای 9 از این فرمت پشتیبانی کره اند و به نظر میرسد که در آینده نزدیک این فرمت در تمامی مرورگرها پشتیبانی شود. با استفاده از این سه فرمت میتوانید هر فونتی را بر روی وب استفاده کنید و مطمئن خواهید بود که فونتتان در مرورگرهای مختلف جدید و قدیمی به درستی نمایش داده میشود. تنها سیستم عامل iOS نسخه قدیمی است که تنها از فرمت فونت SVG پشتیبانی میکند ولی این مشکل iOS نیز در نسخه 4.2 حل شده است. اکنون مرورگر این سیستم عامل میتواند فونتهای TTF را نیز بخواند.